Komt Klaas Vaak vanavond wel of niet langs?

Voor mijn gevoel heb ik jarenlang slecht geslapen. Dan heb ik het niet over een paar nachten achter elkaar te kort slapen of steevast doodmoe wakker worden door de wekker. Nee, slecht slapen in de zin dat het mijn functioneren en stemming negatief beïnvloedde. Toen ik het er laatst met iemand over had, wist ik tot mijn verbazing niet eens meer of het nou werkelijk wel écht zo lang had geduurd. Had ik het niet zwaar overschat omdat het voor mij een trauma is geworden? Dat woord ’trauma’ gebruik ik overigens niet licht. Hoe dan ook vermoed ik dat slapen voor mij altijd een teer punt zal blijven en dat ik de angst voor het wakker liggen nooit meer helemaal kwijtraak.

Dat dit in coronatijden extra relevant is, merk en lees ik overal. Ik doe sinds twee weken weer mee met het slaaponderzoek van de Leidse neuro-fysioloog Eus van Someren, en tot mijn opluchting – afkloppen, afkloppen – slaap ik ondanks wat hobbels zelfs nu nog redelijk tot gewoon heel goed.

Ik ken veel mensen die kamp(t)en met slaapproblemen en noemde mezelf gekscherend weleens een ‘magnesium influencer’, maar omdat ik niet aan vloggen of Instagram doe en geen gratis Somnox-slaaprobotje wil, ga ik hier zo nu en dan een slaapstukje schrijven.

Laat ik vooropstellen dat slaap uiteraard iets zeer persoonlijk is. Alles wat mij uiteindelijk hielp, is helaas geen universele oplossing. En als ik dé gouden tip had geweten, was ik nu miljonair geweest. Ik heb voor de vertaling van Arianna Huffingtons Slaaprevolutie in 2016 al zo’n 1001 artikelen en boeken over slaap gelezen. Waarschijnlijk lurken er in de krochten van mijn harde schijf nog steeds stiekeme algoritmen, want op de een of andere manier stuit ik nog steeds bijna elke dag wel ergens op een slaapdeskundige, een handig weetje of een interessante link. Want ja, slaapproblemen zijn helaas ‘hot’, en al die experts hebben ook geen van allen dé oplossing.

Eerst een ultrakorte schets van deze slaper: ik ben (was?) een piekeraar. Vermoedelijk ben ik inmiddels in de overgang. En volgens mij ben ik een lichte slaper, hoewel ik ooit een zeer belangrijk telefoontje niet heb gehoord. Ik slaap meestal alleen. Alle risico’s van slecht slapen opsommen had op mij alleen maar een averechts effect, dus dat ga ik niet doen. Achteraf gezien denk ik dat een doorslaggevend moment de avond was dat ik me voornam niet meer bang te zijn om wakker te liggen. Dat ik mijn bed niet meer als potentieel vijandig gebied zag en besefte dat wat ik overdag deed minstens zo belangrijk was als het in bed liggen zelf. Alleen tja… hoe ik die angst ben kwijtgeraakt kan ik 1. niet meer reconstrueren, en 2. het was vermoedelijk een combinatie van factoren.

Hoe moet je vooral níét aan de nacht beginnen? Werk niet zoals ik lange tijd deed tot 10 uur ’s avonds door, om dan nog even wat appjes te beantwoorden en om 11 uur in bed te stappen in de veronderstelling dat je snel in slaap zult vallen. Mijn hersenen stonden dan namelijk nog volop ‘aan’. Dat is ook de reden dat ik wanneer ik (laat) thuiskom na een afspraak extra lang nodig heb om in slaap te vallen. Inmiddels heb ik me erbij neergelegd dat dat de aard van dit beestje is en raak ik er niet meer van in de stress.

Ik zou waarschijnlijk met gemak een honderdtal slaapstukjes kunnen schrijven. Slapen is voor mij nogal een ‘ding’. Inmiddels weet ik ook allerlei handige dan wel lachwekkende wetenswaardigheden over slaap. Bijvoorbeeld over de in mijn ogen onschuldige hulpmiddelen als melatonine en magnesium, maar ook de liever te vermijden slaappillen, die niettemin een zinnig laatste redmiddel kunnen zijn. Over slaaprituelen en ochtend-ommetjes. Over wel en niet in je eentje slapen. Over matrassen en kussens. Over temperatuur en geluid. Over radioprogramma’s en mobieltjes. Over darmflora en depressie. Of warme melk, kersensap of bananen nou wel of niet helpen. Ademhalingstips, enzovoort, enzovoort.

Voor nu eerst maar eens een slaapfilmpje van Van Kooten & de Bie.