Ik ben niet iemand die een vlammend antiracismebetoog kan schrijven. Dit stukje kostte me bijvoorbeeld weer eens te veel tijd. Maar met wat er nu gaande is in de wereld, terwijl er tegelijkertijd ook nog steeds een griepachtig virusje rondwaart, voelt een navelstaarderig spiritueel stukje of een reeksje praktische wenken over slaap even wat minder dringend. Terwijl op mijn Instagram de een op de Erasmusbrug demonstreert, geniet de ander van een biertje op het strand. Ik wil hier geen zwart vlak posten, maar toch iets proberen te zeggen.
Omdat ik mijn medemens soms echt niet meer snap en onmacht voel. Omdat ik aan het begin van deze pandemie héél even dacht dat bepaalde dingen in onze maatschappij een klein beetje ten goede zouden veranderen. Omdat ik eventjes hoopte dat mensen het gevoel van verbondenheid zouden vasthouden. Omdat ik stiekem misschien wel hoopte dat de wolf niet alle schaapjes zou opeten en we allemaal nog lang en gelukkig zouden leven.
Een leidraad die ik bij onrecht of felle meningen, ook van mezelf, op een zeker moment heb bedacht, is iets omdraaien en bedenken dat het je eigen vriend/moeder/broer/kind enzovoort betreft. Zou je dan nog net zo handelen of dezelfde mening erop nahouden? Bij bijna alles wat Wilders en Baudet zeggen, zou ik ze die denkoefening willen aanraden. Maar ook bij deze totaal willekeurig gekozen voorbeelden van afgelopen week. Stel dat deze ijsverkoopster zou bedenken dat iemand haar vader een ijsje weigert. Stel dat de agent die een oude man schijnbaar zonder enige reden ruw aan de kant duwt bedenkt dat het zijn schoonvader had kunnen zijn. En idem voor al die anderen die de man die bloedend op straat ligt niet meteen helpen. Of stel dat de rechter die besloot dat een Iers grafschrift niet mocht omdat het zonder vertaling erbij een politiek statement was, aan het graf van zijn eigen moeder had gedacht.
Ik heb lang nagedacht of ik Rutte en Willem Alexander hier wilde noemen, die net als ik in hun geprivilegieerde witte bubbel niet dagelijks met racisme en ander onrecht te maken hebben. De koning zei op 4 mei dat we datgene wat niet normaal is, niet normaal moeten gaan vinden. Rutte zei op 4 juni dat hij anders over Zwarte Piet is gaan denken omdat hij van mensen ‘met een donkere huidskleur’ had gehoord hoe erg ze zich erdoor gediscrimineerd voelen. Ook ik besefte pas dat Zwarte Piet niet voor iedereen een onschuldig kinderfeest is toen ik van mijn neefje en nichtjes hoorde dat ze in december steevast worden uitgescholden en de vreemdste dingen naar hun hoofd geslingerd krijgen.
Een vriendin, van hetzelfde bouwjaar als ik, zei een tijdje geleden dat ze vroeger nooit stilstond bij haar kleurtje. Ik bedacht dat wij (ik niet, want ik heb iets raars met groepen ? ) op de middelbare school de straat op gingen tegen kruisraketten. De rellen na Rodney King (1992) herinner ik me ook, maar bij de vrijspraak van O.J. Simpson (1995) was ik totaal verbaasd dat de uitspraak in Amerika niet alleen ging om de vraag of hij schuldig was. Natuurlijk bestond racisme toen ook, maar ik ben er niet mee opgegroeid. Wel met het idee dat wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd het ultieme Kwaad was. Alleen was dat in mijn ogen iets wat nooit meer zou kunnen gebeuren. Ook daar ben ik inmiddels niet meer zo zeker van.
Gelukkig zie, lees en hoor ik ook mooie voorbeelden van mensen die elkaar wel steunen. Het is niet zo dat de halve wereld wordt bevolkt door xenofobe, vrouwonvriendelijke griezels. En ik ben er ook nog steeds trots op dat ik samen met een vriendin Trevor Noah heb mogen vertalen. En omdat ik hier wel iets over de gebeurtenissen in Amerika wilde zeggen, maar hij dat om meerdere redenen beter kan, hierbij:
Mooi en ingetogen, Annoesjka… al de hele week voelt het zo dubbel om op social media iets te plaatsen over dingen die ik anders ook plaats, het voelt zo irrelevant, maar toch doe ik het maar, weliswaar iets minder, en schoorvoetend, want ik heb ook geen woorden voor waar het nu écht om gaat… Wel heel veel emoties, en wat jij hier zegt, over je verplaatsen in de ander, wat als het iemand is die heel dicht bij je staat, is een heel mooie en ook heel eenvoudige manier. Ik kan dan weer niet begrijpen dat dat voor zoveel mensen blijkbaar niet heel makkelijk gaat… In je hart voel je toch wanneer iets klopt of niet? Wanneer iets pijn doet, ook als het niet om jezelf gaat…?
Dank je wel dat je dat hier zegt! Ik vond dit nl. erg lastig te schrijven.
En het leven gaat wel door hè. Humor is juist ook nu belangrijk, vind ik tenminste. Lichtheid tussen de ellende en afschuwelijke beelden.
Ik had het er met een zus vanochtend over: veel mensen willen niet luisteren naar persoonlijke verhalen. Ze wuiven het weg als ‘ach, dat is toch onzin’, of ‘zwaar overdreven’. Geldt ook voor iets als #metoo volgens mij. Als je er zelf niet mee in aanraking komt, is iets al snel ver van je bed show.
De video van Trevor is ongelofelijk. Dank voor het delen, dit ga ik nooit vergeten. En ook dank voor het schrijven over dit onderwerp.
❤️!
Mooi!
Dank je.
Heel erg veel dank iedereen voor de reacties, offlist ook. Trump heeft inmiddels zelfs iets idioots getweet over die oude man die op de stoep werd geduwd. ?
Ik ben die bewuste vriendin van Noah’s duovertaling. Als vertaler fileer je een boek, en de personages, al dan niet fictief, worden je `kinderen’. Wekenlang, soms maanden, zit je met ze aan de koffie en de thee en de lunch. Ik dacht dat ik Trevor Noah door zijn boek goed had leren kennen, maar was toch verrast door zijn wijze en filosofische woorden. Hij is iemand van wie `wij’, geprivilegieerde witten, heel veel kunnen leren – we kunnen nog zo verontwaardigd zijn over racisme, we hebben het zelf niet meegemaakt. Hij wel. En dat maakt alle verschil.
Dank hiervoor, Annoesj!