‘Slaap is de beste meditatie’*

Twee thema’s waarover ik op dit blog vooral wilde schrijven, minimalisme in brede zin en psychologische inzichten, stelden me de afgelopen weken nogal op de proef. Want 1, wat ik ook doe, de bedragen op de boodschappenbonnetjes blijven hoger dan pakweg een halfjaar geleden. (Ik koop nog steeds vooral aanbiedingen en ben niet anders gaan eten. Het kan evenmin de BTW zijn, want die werd in januari al verhoogd.) En punt 2 was een veelomvattender tegenvaller. Ik kwam er namelijk achter dat alle adviezen en praatjes waar ik vriendinnen mee probeer te helpen als ze zich somber voelen, geen ene moer helpen als je je echt somber voelt. Tja. Even slikken, mezelf herpakken en niet meteen mijn hele blog én leven erbij op de schop gooien. Maar vandaag dus geen mindfulness-mantra of zelfhulptips.

Wel een stukje over slaap, omdat dat hét hoofdingrediënt van mijn mentale stabiliteit blijft. En omdat ik me afvroeg of het vriendelijke vrekje hier iets over te zeggen had, eerst een opsomming van deels dure dingen die bij slaapproblemen allemaal kunnen helpen, maar waar ik zelf geen ervaring mee heb. Zoals een schattig Somnox slaaprobotje, een nieuwe matras (ik heb niet eens een bed, want ik lig nog steeds op een oude matras van mijn nichtje, maar met zoeken naar de juiste matras kun je zonder meer dagenlang zoet zijn), sleep trackers, ander beddengoed (m.n. om het niet te warm te hebben), een verzwaringsdeken of een white noise apparaat.

Gelukkig slaap ik de afgelopen weken ondanks mijn stemming uitzonderlijk goed door. Oftewel, ik lig niet te piekeren – wat mij betreft de ergste vorm van niet-slapen. Wel had ik de afgelopen nachten last van de wind, van een ‘verantwoord, klein feestje’ van bovenburen met ontstellende rotmuziek en ging de gemeente na elf uur een bulldozer verplaatsen. (Dat de bouwsector steun heeft aangevraagd in Den Haag is gezien de vele bouwprojecten in mijn wijk vrij onvoorstelbaar en/of ronduit brutaal, maar dat terzijde.)

Ik wil er twee dingen uitlichten: regelmaat en daglicht, twee zaken die wat mij betreft effect hebben en betrekkelijk eenvoudig zijn uit te voeren. O ja, en je hoeft er niets voor aan te schaffen. Ik slik bijvoorbeeld magnesium omdat ik last heb van rusteloze benen. Voor degenen die dit niet kennen: dan slaap je dus niet, en als er iemand naast je ligt, drijf je diegene ook tot wanhoop. Alleen is de goed opneembare vorm van dit supplement niet voor pakweg 5 euro te koop bij het Kruidvat.

Regelmaat

Alle mij bekende slaapgoeroes zeggen dat je vooral rond dezelfde tijd moet gaan slapen en opstaan. Uitslapen in het weekend schijnt niet goed te zijn. Ik zou zeggen: als je een keer langer kunt slapen dan de strenge wekker, vooral doen. Maar regelmaat is zeker zinnig en vormt voor mij ook een fijn onderdeel van mijn hele slaapritueel.

Een andere alom verkondigde regel luidt: zorg dat je de slaapkamer uitsluitend gebruikt voor slaap en seks. Dat slaat dan vooral op geen werk mee naar bed nemen, niet eindeloos series kijken, en het liefst ook niet gaan scrollen op je mobiel. Een boek en/of radio voor het slapengaan vind ik heerlijk, maar ik zet mijn telefoon inderdaad ruim een uur voordat ik naar bed ga al uit. Dat doe ik vooral om mijn hoofd leeg te maken en omdat ik geen app-gesprekken wil voeren waarvan ik zou kunnen gaan malen.

Licht

Ochtendlicht is er ook zo één die vaak terugkomt. Dat ondersteunt namelijk het circadiaans ritme, een van de twee systemen in je lichaam die je slaap-waakcyclus reguleren. (Voor iets meer uitleg, volg de onderstreepte link.) Ik ga dan ook het liefst vroeg op de dag even naar buiten. Hoewel avondwandelingen na het eten ook erg goed werken als voorbereiding op de nacht. Maar dat heeft volgens mij dan weer niks met stofjes als melatonine en serotonine te maken. Als je de pech hebt dat je in de winter in het donker over straat moet voor je werk en daar onder de tl-buizen zit… Bij mij zou dat alleen al tot slaapproblemen leiden. Er wordt ook echt steeds meer onderzoek gedaan naar natuurlijk daglicht en mentaal welbevinden. Ik voorspel hierbij dat ‘bio-dynamische lampen‘ komende jaren gaan doorbreken.

En dan als laatste iets wat met een slaaponderzoek te maken heeft. Ik kreeg afgelopen week deze kop voorgeschoteld: Slapen met je partner verbetert je nachtrust. Ik klikte en zag direct dat het onderzoek conclusies trok op basis van 10 (!) stellen. Dat kun je met enige wetenschappelijke lenigheid ‘kwalitatief onderzoek’ noemen, maar op mij had het hetzelfde effect als van die reclames van gezichtscrèmes die een of andere kwaal zouden verhelpen (rimpels, puistjes, noem maar op), waar dan in kleine lettertjes iets onder staat à la: ‘Gebaseerd op een panel van 40 vrouwen’.

Dit hele blog is trouwens gebaseerd op N=1, namelijk ikzelf, maar ik overweeg een opiniepeiler in te schakelen die hier dan regelmatig polls plaatst om het allemaal wetenschappelijk wat verantwoorder te maken.

* Een uitspraak van de Dalai Lama, hoewel ik sinds een nieuwsbrief van Mark Manson wat huiverig ben geworden voor dit soort ’tegelcitaten’, ook omdat ik ze voor mijn boekvertalingen vaak moet opzoeken. Hij heeft een mooi voorbeeld van Aristoteles. “It is the mark of an educated mind to be able to entertain a thought without accepting it.” Wat een treffend citaat, dacht Manson. Alleen bleek er na heel wat zoekwerk in werkelijkheid dít te staan (nog even los van wat er eventueel verloren is gegaan in de vertaling): “For an educated man should be able to form a judgment of the goodness or badness of the method used in his exposition. To be educated is in fact to be able to do this; and even the man of universal education we deem to be such in virtue as having this ability.” Toch een heel andere tegelspreuk.