Het voelt toch wat raar om hier niet ook iets te zeggen over corona nu zelfs ik meer aan huis gekluisterd ben dan normaal. Ik kan het originele plaatje vanwege copyright niet posten, maar deze tekst staat op dit moment bij mijn Whatsapp-account:
When you find out your daily lifestyle is actually called quarantaine.
De situatie waarin we ons nu bevinden ervaar ik als een onwerkelijke droom, en toch ben ik (verdacht?) rustig. Toen ik zo’n drie weken geleden aan dit stukje begon, schreef ik dit:
Het advies van deskundigen luidt al een tijdje: was je handen goed, hoest in je elleboog en schud geen handen. Alleen merk en hoor ik dat veel mensen aan dat laatste aanstoot nemen. Alsof het overdreven is. Alsof je de ander ervan beschuldigt dat hij zijn handen niet goed wast. Nu ben ik zelf een tikkeltje smetvrezerig, maar dit gedrag verwonderde me. Ik vroeg me af of het iets typisch Nederlands zou zijn. Maar nee, want ook op de tafeltennisclub in een Frans provinciestadje krijgt de handenschudweigeraar – Martin, die alle prachtfoto’s hier maakt én WordPress-wizard is – de vraag of hij soms bang is. Heeft het dan misschien met stoerheid te maken dat mensen alle maatregelen afdoen als onnodige paniekzaaierij? Of denken mensen misschien dat een bekende van je toch nooit besmet kan zijn, alsof het niet als griep werkt maar een soort aids is?
Wat me ook aan het denken zette, was een column van de Volkskrant-correspondent in Zuid-Korea en een corona-gerelateerd artikel over het wel of niet bestaan van een volksaard. Op 20 februari schreef Jeroen Visser in zijn stuk ‘Voor relativering is in Seoul even geen ruimte’ dat het niet dragen van een mondkapje in Azië als asociaal wordt ervaren; het is een teken van goede manieren. Het gaat kortom niet om jouw vrees voor de ander, maar dat jij anderen en dus de samenleving als geheel behoedt voor eventuele bacillen die je bij je draagt.
Zouden Nederlanders een nuchter volkje zijn (waar ik gezien het toiletpapier-hamstergedrag mijn twijfels bij heb), of zijn we juist overmatig individualistisch, ook wanneer het overduidelijk is dat we allemaal baat zouden hebben bij bepaald groepsgedrag? Of gaan bepaalde politici straks nog roepen dat het een Nederlandse traditie is om handen te schudden en dat ‘ze’ ons dat niet óók nog mogen afpakken?
De Franse regering riep de eigen bevolking eerder op dan Rutte dat hier deed om op straat niet meer te groeten zoals mensen dat gewend zijn. Eerlijk gezegd mogen de verplichte twee zoenen (twee in de Bourgogne, want dat wisselt per streek) wat mij betreft best permanent worden afgeschaft. Handen schudden trouwens ook. Leve social distancing! zag ik op Twitter al voorbijkomen, dus ik ben niet de enige die dit neveneffect van corona best handig vind. The future is introvert! hoor ik mijn zus al roepen nu ‘sociale onthouding’ opeens een RIVM-aanbeveling is geworden. Volgens sommige media blijkt generatie X (die deels bestaat uit sleutelkinderen, waarvan ik er een was) beter met het thuiszitten en gebrek aan prikkels te kunnen omgaan dan millennials en boomers. Ik zou niet willen zeggen dat ik nu opbloei, maar voor mij als introverte thuiswerker is het huidige verlaagde tempo van de buitenwereld in ieder geval geen straf.
Nu ik dat op 23 maart 2020 herlees, zit ik weer over die volksaard na te denken. En natuurlijk ook over het feit dat veel mensen de afgelopen dagen toch en masse naar het strand en/of de bouwmarkt trokken. Goed, het was prachtig weer en blijkbaar is iedereen de zolder aan het opruimen of wil meedoen aan een bootcamp omdat je maar dik wordt van al dat thuiszitten, maar ik had dit gebrek aan urgentie, of lak aan de voorschriften, – misschien naïef – niet verwacht. Terwijl social distancing* volgens veel deskundigen veel uitmaakt voor de verspreiding van het virus (flatten the curve, zoals je nu overal leest, of deze, voor mensen zoals ik die zaken beter snappen als er een kat aan te pas komt), lijkt zowel in het Oosten als in het Westen de mens au fond ofwel een erg sociaal wezen te zijn, ofwel blind voor onzichtbaar gevaar.
Hier valt nog van alles over te zeggen en op af te dingen. Als we lang in de greep van corona blijven, zal ik dat hier vast ook doen. Voorlopig blijf ik met de nodige fascinatie kijken naar wat dit alles voor ons sociale weefsel gaat betekenen. Eerlijk gezegd hoop ik in Nederland niet op een lockdown. Straks moet ik als introverte zzp’er nog onvrijwillig binnen blijven zonder werkende printer voor een ‘straatformulier’.
* Over de hele nieuwe woordenschat die de coronacrisis ons brengt, houdt Ton den Boon van Van Dale trouwens een mooi overzichtje bij.
Beste lezers,
Omdat ik hoorde dat mensen dit veld nog niet hadden gezien, hierbij toch nog even benadrukken dat ik blij ben met al jullie evt. commentaar of reacties. En als jullie willen weten wanneer ik een nieuw stuk post, klik dan even op een van de ‘Volg mij’-icoontjes in de rechtermarge (of, op mijn mobiel tenminste, helemaal onder aan de pagina).
Het grappige vind ik dat die volksaard-gedachte (over hamsteren, toch de deur uitgaan, kritiek leveren op de aanpak) opdook in elk land waar corona toesloeg. Het is mensaard, denk ik.
Misschien hamsterden onze voorouders inderdaad stiekem ook wel bizons.?
Toch zijn de Fransen duidelijk hiërarchischer en dus gevoeliger voor autoriteit. Ik heb hier geen mensen massaal naar het strand zien gaan. Los van het feit dat hier geen strand is.
Ja, dat frappeerde mij ook, die culturerel verschillen. In Oostenrijk werd niet gehamsterd, hoorde ik van een kennis. En het massaal negeren van een overheidsadvies hoort wel bij de vrijgevochten aard van Nederlanders. Wij zijn dan weer democratischer aan het polderen, dus zo heeft ieder land wat. Maar ik hoop inderdaad dat de corona ons minder individualistisch zal maken, dat we meer beseffen dat we allen één zijn.
Van de Oostenrijkers wist ik niet – interessant! Ik ga eens aan mijn Argentijnse schoonzus vragen hoe het daar is.
Ik hoor dat ook in Argentinië wc-papier wordt gehamsterd. Maar de regering was heel snel met strenge maatregelen, en daar wordt niet over geklaagd.